Lê Văn Thịnh - trạng nguyên đầu tiên của nước ta .

Lê Văn Thịnh (1038-?) người làng Đông Cứu , huyện Yên Định , lộ Bắc Giang .
Thuở nhỏ đã nổi tiếng thần đồng , tự học hàng ngàn quyển sách về nho giáo ,phật giáo ,lão giáo . Hàng đêm ngồi trong màn chong đèn đọc sách đúng hai canh , đến canh 3 mới đi ngủ . Năm Ất Mão 1075 , niên hiệu Thái Ninh thứ tư triều Lí ,đời vua Lí Nhân Tông mở khoa thi Minh Kinh , Lê Văn Thịnh đỗ thủ khoa (trạng nguyên ) trong số 10 người được chọn .Đây là khoa thi đầu tiên trong nền thi cử nước nhà , nên Lê Văn Thịnh được coi là “Ông trạng khai khoa “.
Đỗ đại khoa xong là có chiếu chỉ triều đình mời vào làm quan ,ông được vào cung dạy Lí Nhân Tông (mới 9 tuổi ,lên ngôi năm Nhâm Tí 1072 lúc 6 tuổi )
Tài kiêm văn võ, sau làm quan đến chức Lang trung binh bộ. Năm 1084 Giáp tí , tháng 7 ông được triều đình cử làm trưởng đoàn sang nhà Tống thương thuyết về vấn đề biên giới sau chiến tranh .
Năm sau 1085 , Ất sửu , ông được thăng vượt cấp , cử chức thái sư , đứng đầu các quan văn , giữ chức vụ 12 năm .
Kết cục , vị thái sư “trạng nguyên “ lại bị vua và triều đình kết tội phản nghịch .Bị luận tội , cách hết chức tước bổng lộc và đày đi biệt xứ(lên an trí tại trại Thao Tam Nông –Phú Thọ ) cho đến mãn đời cũng không được về lại kinh kì . Lập nghiệp tại nơi đây , về sau dòng dõi ông vẫn sản sinh ra nhân tài lỗi lac như Lê Quát ,tiến sĩ thời Trần .
Khi ông đi biệt xứ , vua nhớ thương vị đại thần có học vấn uyên bác lại góp nhiều công lao trong việc nội trị , ngoại giao nên thường gửi thư thăm hỏi ,ban tặng quà cáp .Về sau ông mất tại nơi an trí này .
Tích trạng
Tích 1 : Thuật đội lốt
Tương truyền khi Lê Văn Thịnh còn là một cậu bé , bố mẹ ông có nuôi một người nô bộc gốc gác ở Đại Lí ( Vân Nam –Trung Quốc ) để chăm sóc Thịnh .
Người này vốn có pháp thuật , đọc thần chú rồi biến thành thú dữ .Mỗi khi cậu bé Thịnh vòi vĩnh hay bướng bỉnh , ông ta thường hoá phép để dỗ dành , hoặc doạ nạt . Về sau cậu nằn nì mãi người nô bộ mới truyền bí quyết này cho cậu và dặn không được nói với ai .
Một lần đã 3 canh , Thịnh ngồi trong màn đọc sách xong bèn lâm râm niệm thần chú hoá phép chơi…
Trống cầm canh đã điểm 3 dùi , người mẹ thao thức mãi chẳng ngủ đựơc vì thấy phòng cậu con trai còn sáng đèn , mới dậy nhẹ gót sang , định bảo con đi ngủ .Nào ngờ , khi qua song cửa , bà hoảng hồn khi nhìn thấy một con bạch hổ đang ngồi thù lù giữa giường còn Văn Thịnh đâu chẳng rõ , ngờ rằng hổ ăn thịt con mình , bà hét lên thất thanh rồi ngất đi .
Khi người nhà đổ xô đến lay tỉnh , đèn đuốc chong lên , thì bà lại thấy đông đủ , cả Văn Thịnh cũng ngồi kề bên .Bà xúc động kể lại sự tình cho mọi người nghe , ai nấy cũng bán tín bán nghi . Riêng Thịnh và người gia nô nhìn nhau im lặng …
Tích 2 : Trạng hoá hổ
Chuyện bạch hổ ngồi trên giường Văn Thịnh tưởng đâu chỉ xảy ra một lần hi hữu , ai dè đến mấy mươi năm sau lại tái diễn ở kinh đô trở thành đại sự quốc gia , kết thúc bi thảm hành trình sự nghiệp Trạng của Lê Văn Thịnh
Một ngày nọ , vua Lý Nhân Tông cùng triều thần ngự thuyền rồng trên hồ Dâm Đàn ( hồ Tây ) thưởng ngoạn cảnh ngư phủ chài cá . Ra đến giữa hồ , chợt mây mù nổi lên phủ kín cả đoàn thuyền ngự , trong cảnh mờ ảo , lại nghe tiếng rào rào như rẽ nước tiến đến , rồi thình lình xuất hiện một con hổ to lớn chồm vào đám đông ,quan lại, thị vệ , ngự lâm chạy dạt , tán loạn cả lên , hổ lao về phía vua Nhân Tông , như sắp sửa vồ mồi . Một lão chài đang chèo kề ngay mạn thuyền rồng mới hét toáng lên : “ Nguy cấp ! Cứu giá ngay “ đoạn tiện tay vung tấm lưới đánh cá về phía hổ .Lưới chài xoè rộng phủ chụp lấy hổ , khiến nó vướng víu không thoát ra được .
Sương mù vừa tan , quan quân hoàn hồn , xông đến vây hổ thì chỉ thấy Thái sư Lê Văn Thịnh đang loay hoay trong tấm lưới cố tháo gỡ .
Lập tức Lê văn Thịnh bị bắt trói , giải về triều đình trị tội :ông bị khép vào tôi mưu phản , dùng bùa phép hoá cọp , toan giết vua cướp ngôi . Lí Nhân Tông giận lắm , định xử tội tru di tam tộc , nhưng nghĩ tới công lao to lớn của ông đã đóng góp cho nước nhà , lại là Trạng nguyên khai khoa mở đầu thời kì phát triển Nho Giáo của ta , nên miễn tội chết , chỉ đày đi biệt xứ .
Vụ án thái sư Lê Văn Thịnh trải qua nhiều triều đại cho tới ngày nay vẫn chưa có một lời giải thích chính xác . Ngày nay dưới góc độ khoa học , ta có thể giải thích hiện tượng ảo giác , ảo ảnh được tạo ra do mây mù , hơi nước , sự bốc hơi , phản chiếu ,…Nhưng các sử thần phong kiến ngày xưa lại một mực tin rằng Lê Văn Thịnh có tà thuật mưu hại nhà vua , âm mưu soán ngôi . Lại chẳng hiểu sao vua Lí Nhân Tông lại nương tay xử phạt , khoan hồng .? Cũng có thể đây là thủ đoạn hãm hại , ganh ghét với tài năng của Lê Văn Thinh ?
Riêng Mục Thận , lão ngư có công cứu giá vua , được trao chức thái uý , cấp đất cạnh hồ Dâm Đàn làm thực ấp . Lúc mất được phong thượng đẳng phúc thần , xây miếu thờ tại làng Vọng Thị , huyện Quảng Đức ( Từ Liêm – Hà Nội ngày nay )
Tích 3 : Vua sao giành đất ăn trộm
Tích trạng này xảy ra trước khi Lê Văn Thịnh bị bắt đầy biệt xứ .Cuộc chiến tranh năm 1075-1076 kết thúc sau khi Thái uý Nguyên Soái Lí Thường Kiệt cho người sang dinh quân Tống đề nghị giảng hoà .Quân Đại Việt và quân Tống lập trại hai bên bờ sông Như Nguyệt ( sông Cầu hiện nay ) không giao chiến nữa . Lí triều thức hiện chính sách ngoại giao khôn khéo , sai sứ sang Tống quốc xin hoà hoãn .Vua Tống đồng ý , lui về chiếm giữ châu Quảng Nguyên , châu Tư Lang , châu Tô , châu Mậu và huyện Quảng Lang ( tất cả đều thuộc Lạng Sơn , Cao Bằng ngày nay )
Đến năm Mậu Ngọ 1078 , nhà Lí lại cống 10 con voi trắng sang Tống để chuộc đất ,năm Kỉ Mùi 1079 lại thả hết dân binh Tàu bị bắt trước kia , cho về nước .Bấy giờ vua Tống mới trả lại phần lớn đất đai đã lấn chiếm , duy con một số động như Vật Dương , Vật Ác ,chúng vẫn cố giữ . Số động này do các tù trưởng mìên núi giao nộp luôn cả đất . Các cuộc thương lượng cứ kéo dài đến năm Giáp Tý 1084 lại họp bàn về phân chia đất . Nhân Tông sai quan Binh bộ Thị lang Lê Văn Thịnh đại diện đàm phán . Trong hội nghị , hai bên tranh luận gắt gao về lãnh thổ , địa giới , Thành Trạc nói :
“ Những đất đai bị chiếm đóng khi hai nước giao tranh nay giảng hoà , Tống ta trả lại là đúng .Còn đất do các người địa phương coi giữ ,đã xin qui phục về theo Thiên triều ,cống nạp cho nhà Tống ta thì không có lí do gì phải trả lại .”
Lê Văn Thịnh lời :
“Đất thì có chủ , bon tù trưởng được giao cho coi giữ tự ý mang nộp rồi trốn về theo Tống , thì đấy là đất ăn trộm của chủ . Chủ giao cho mà lại trộm chủ ấy là phạm tội không tha thứ được . Kẻ tàng trữ của trộm cũng là phạm pháp ; luật pháp nào dung ? Huống chi bọn chúng lại mang đất ăn trộm ấy lên dâng vua Tống , các ngài mà dung nạp là làm bẩn sổ sách của triều Tống đấy .”
Lí luận sắc sảo , lập trường cứng rắn phân minh đó làm sứ thần nhà Tống hổ thẹn , đuối Lí . Về sau nhà Tống trả nốt các huyện động còn lại , hai nước thông sứ như trước , Lê Văn Thịnh đã xuất sắc bảo toàn lãnh thổ , thần dân kính phục .

Nguồn : truyện Thần Đồng Đất Việt tập 9
Xem : http://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%AA_V%C4%83n_Th%E1%BB%8Bnh